Türkiye Ürün ve İhtisas Borsası'nın (TÜRİB) 5'inci yıl dönümü kapsamında Tarım Gazetecileri ve Yazarları Derneği (TAGYAD) iş birliğiyle basın buluşması gerçekleştirildi.

Basın buluşmasında TAGYAD Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Uğural açılış konuşmasını yaptı. Konuşmasında TÜRİB’in çalışmalarını başarılı bulduklarını belirten Uğural, "TAGYAD olarak TÜRİB’in önümüzdeki yıllarda özellikle çiftçiyle buluştukça, türk çiftçisi için ne kadar değerli olduklarını anladıklarında her iki taraf içinde başarılı sonuçlar doğacağına inanıyoruz" dedi.

Ardından TÜRİB Genel Müdürü Ali Kırali bir sunum gerçekleştirdi. Sunumda döviz piyasasını, lisanslı depoculuğu ve bu ürün iktisat ekosistemini bir adım daha ileriye götürecek önemli bir adımın eşiğinde olduklarını vurgulayan Kırali, borsanın amacının Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) ve ELÜS'e dayalı vadeli eksik işlem sözleşmeleriyle ticaretin yürütülmesi olduğunu açıkladı.

TÜRİB Genel Müdürü Kırali ELÜS hakkında şöyle bir bilgilendirme yaptı:

"Lisanslı depolarda bulunulan ürünleri temsilen çıkarılan elektronik bir belge. Hasattan sonra çiftçi ürünü bölgesindeki lisanslı depoya getiriyor. Burada analiz edelip ürün denetlenip ardından ilgili bölüme gönderiliyor. Bu ürünler depoya gelirken analiz sonucuna göre merkezi kayıt kuruluşunda elektronik kayıt oluşturuluyor. ELÜS işlemi bu şekilde yapılıyor. Bu işlemin ertesi günü ürün bizim borsamızda alınıp satılabilir hale geliyor."

TÜRİB'de 5 sene içerisinde 212 milyar liralık bir işlem hacmi olduğunu bildiren Kırali, 44 milyon ton ürünün el değiştirdiğini duyurdu. Ali Kırali, 100 bin 700 üzerinde alım satım işlemi gerçekleştirildiğinin altını çizerek şunları söyledi:

"İşlemler en çok buğday ürünleri üzerinde yapıldı. Amacımız azınlıkta işlem gören ürünleri artırmak tabii ki ama şu bir gerçek borsamız ağırlıklı olarak hububat borsası olmaya devam edecek. Başardığımız en önemli diğer unsur ise ürün endekslerini hayata geçirmek oldu. Bunlar hem yatırım aracı olarak kullanılabiliyor, hem karşılaştırma ücreti olarak kullanılabiliyor. Endeksler yapılmadığı zaman hangi ürünün getirisinin neye göre ne derece değiştiğini alıcı göremiyor, bu açıdan çok önemli bir durum olarak değerlendiriyoruz."

TÜRİB Genel Müdürü Kırali ürün piyasası aracı kurumların artık devreye gireceklerini belirterek şu ana kadar 7 adet ürün piyasası aracı kurulduğunu da açıkladı. Kırali, Ar-Ge merkezlerinde yapılan projelerden piyasa gözetimi ile ilgili şu ifadeleri kullandı:

"Ar-Ge merkezindeki dördüncü önemli projemiz piyasa gözetemi. Çok ciddi bir piyasa gözetimiz var zaten normal süreçlerde. Biz bunu yapay zekayla yapılan gözetim işlemleriyle, kendini geliştiren algoritmalarla daha sıkı ve anlık olarak düzenlemek istiyoruz. Piyasa gözetimi ürün kalitesi ve fiyat açısından önemli bir unsur, bu yüzden anlık tespitler ve müdahaleler olması için yapay zeka kullanılmaya başlandı."

Kırali, gerçekleştirdiği sunumun ardından basın mensuplarının sorularını cevapladı. TÜRİB Genel Müdürü Kırali lisans depolarının gelişimi hakkında sorulan soruya şu yanıtı verdi:

"Vergi teşfiği, çiftçiğe sıfır faizli kredi desteği en önemli destek ve kesinlikle devam etmesi gerekiyor. Vergi desteği devam ediyor bu da önemli bence. Bunların devamı tabii ki önemli ama destekler sonsuza kadar devam etmez. Bir sistem sadece destekle ayakta duruyorsa o destek orada olmamalı diye düşünüyorum. O yüzden ilk başta çok işe yaramayan kira ve nakliye yardımlarının kalkması için doğru zaman olduğunu düşünüyorum."

TÜRİB'in gerçekleştirdiği sistemlerin yurtdışına yönlenmesi konusunda sorulan soruya Kırali, şu şekilde cevap verdi:

"Biz aslında bunun için de çalışmalar yapıyoruz. Mesela Türkiye'nin ilk yerli borsa yazılımını yazdık. Ar-Ge merkezimizin en önemli başarılarından biri de budur. Daha öncesinde borsa konusunda kullanılan yazılımlar yabancı menşeliydi. Bizim yerli yazılımımızı tamamen Türk yazılımcılar yazdı ve tüm hakları bize ait. Bunu da bölgedeki diğer ülkelere satabilir hale geliyoruz."